Hoe het team van Thialf in vijf jaar tijd de basis verstevigde en weer 'Koning van de winter' werd

Thialf is een begrip. Al sinds 1855, toen het nog een weilandje was waar jongens en meisjes rondjes reden, heeft de naam een bijna mythische status. Van de eerste internationale wedstrijden in 1890 (winnaar: de Amerikaan Joe Donoghue) tot de tweede volledig overdekte ijshal ter wereld in 1986: Thialf liep altijd voorop. Die pioniersgeest zit in het DNA. Maar een icoon draaiende houden vraagt meer dan historie. Het vraagt om mensen. Om een goed team. En een bedrijfsvoering die net zo strak staat als de kwaliteit van het ijs.

Een miljoenenaccomodatie in een krap jasje

Achter de persoonlijke, nationale, Europese en (laagland) wereldrecords, de TV-camera’s en de oranje bochten schuilt een complexe realiteit. Het pand vertegenwoordigt een waarde van 150 tot 170 miljoen euro, met jaarlijks een kleine 6 miljoen aan exploitatiekosten. Het eigendom ligt bij de provincie Fryslân en de gemeente Heerenveen, het beheer bij Thialf OG BV. En dat alles om een ijsbaan die slechts vijf maanden per jaar operationeel is in de ijsverhuur, draaiende te houden met 19 fte en ruim 300 vrijwilligers.

“Veel mensen denken weleens dat Thialf gratis is,” vertelt directeur-bestuurder Minne Dolstra. “Maar het is een maatschappelijke accommodatie, waar zoals gebruikelijk een gelimiteerd bedrag aan subsidie wordt verstrekt en de rest uit de exploitatie moet komen. IJs neerleggen kost geld. Groot onderhoud kost geld. En vervangingsinvesteringen zijn fors en kunnen nu nog maar mondjesmaat.”

Sinds Dolstra ruim vijf jaar geleden binnenkwam, heeft hij die realiteit van dichtbij meegemaakt. De organisatie stond onder druk, maar de basis was sterk: een team met trots, betrokkenheid en hart voor het vak. Vanuit die kern is Thialf gaan bouwen.

Minne Dolstra (Thialf) en Cor Elsinga (AKSOS) in het Thialf ijsstadion

Samen de omslag maken

Dolstra benadrukt het steeds: hij is een radertje in een groter geheel. De trots zit in de mensen die hier werken. Het team maakt Thialf. Niet één iemand.

De financiële omslag kwam niet in één moment, maar in vele bewuste stappen. Er werden realistische tarieven ingevoerd voor gebruikers van de ijsbaan. De organisatie werd compacter en overzichtelijker. Groot onderhoud werd strakker gepland zodat investeringen beter gespreid konden worden. En er werd creatiever gekeken naar de inkomsten, bijvoorbeeld via zakelijke verhuur, scholen, skyboxen en een sterkere businessclub.

Daarnaast werd ook actief geïnvesteerd in het sponsorlandschap. De businessclub kreeg nieuwe energie en werd aantrekkelijker gemaakt voor partners. Met betere programma’s, zichtbare activatie en persoonlijke betrokkenheid vanuit management en staf groeit de waarde voor sponsoren. Dolstra: “Het gaat om contact en om betekenis. Je moet partners iets bieden dat klopt. Daar steken we met het hele team veel energie in.”

Samenwerkingen met de juiste partijen zoals AKSOS via Cor Elsinga zijn daar een mooi voorbeeld van. Geen losse sponsorrelatie maar onderdeel van een netwerk dat samenwerkt aan sport, regio en ontwikkeling. Dolstra: “Ik heb liever honderd organisaties die waardevol met elkaar samenwerken dan een enorme businessclub waar niemand elkaar kent.”

Minne Dolstra vertelt Cor Elsinga over duurzaamheid en laat een dashboard zien

Slim omgaan met energie

Energie was de grootste financiële uitdaging. Toen de energieprijzen door de oorlog in Oekraine piekten, zouden de kosten voor het verbruik zelf van ongeveer acht ton stijgen naar meer dan drie miljoen euro. Dankzij twee grote batterijen en een andere manier van aansturen wist Thialf dat weer terug te brengen naar ongeveer één miljoen aan verbruikskosten. Een enorme stap vooruit. Maar Dolstra benadrukt dat dit maar een deel van het verhaal is. “We kunnen de kilowatturen managen, maar niet alles eromheen.” Als transportkosten, energiebelasting of netbeheer opnieuw sterk stijgen, ontstaat er direct weer druk. De lagere verbruikscomponent geeft lucht, maar energie blijft een kwetsbare post die elk jaar kan kantelen.

Mijn hobby als ondernemer en bestuurder is altijd geweest om inhoud en geld op het juiste niveau met elkaar te verbinden: begrijpen wat je doet, wat het kost en hoe je het duurzaam kunt realiseren.

Juist door die combinatie van scherp rekenen, duidelijke keuzes en teamdiscipline werd Thialf weer wendbaar. En dat maakt dat grote uitdagingen beheersbaar blijven, of het nu gaat om stijgende energieprijzen, congestieproblemen of noodzakelijke vervangingsinvesteringen.

Innovatie als tweede natuur

Wie denkt dat schaatsijs simpel is, vergist zich. In Thialf wordt niets aan het toeval overgelaten. Met een digitaal IT systeem kunnen ijstemperatuur en luchtvochtigheid tot op de honderdste graad worden gestuurd. In een innovatielab werken onderzoekers en studenten samen aan nieuwe inzichten om de vierhonderd meter wedstrijdbaan en de shorttrackbaan nog sneller te maken. Thialf is de derde snelste baan ter wereld, na Salt Lake City en Calgary. Het enige wat Thialf tot op heden niet kan compenseren is de luchtdruk. Salt Lake City en Calgary liggen op respectievelijk 1288 en 1045 meter boven zeeniveau en hebben een veel lagere luchtdruk, dus minder weerstand, dan Thialf. Thialf ligt op één meter boven zeeniveau en staat dankzij veel innovaties mondiaal op de derde plaats, ondanks dat er meerdere banen veel hoger liggen.

“Het water leeft,” zegt Dolstra. Ons innovatielab onderzoekt samen met Wetsus, European Centre of Excellence for Sustainable Water Technology, wat ijskristallen doen, hoe je de glijbaarheid van het ijs kunt verbeteren en hoe je daarmee minder energie hoeft te gebruiken. Ook met universitaire instellingen zoals TU Delft, Universiteit Leiden, Universiteit van Amsterdam en de Rijksuniversiteit Groningen worden innovatieve projecten opgezet op het gebied van aerodynamica. Dit maakt niet alleen Thialf beter, maar helpt ook de topsport vooruit. Het nu veel vaker rijden met de handen op de rug tijdens langere afstanden is bijvoorbeeld een uitkomst van het onderzoek Ring of Fire in Thialf.

De helmplicht voor recreanten is een ander voorbeeld van die vernieuwingsdrang. Het werd ingevoerd vanuit veiligheid, leidde tot veel landelijke media aandacht en heeft aantoonbaar effect: van ongeveer dertig ernstige hoofdletsels per jaar naar één in het eerste seizoen. Dit ongeval was een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Een recreatieve schaatser wilde de helm opzetten bij het betreden van de baan, verloor zijn evenwicht en zei later: “Wat dom van mij.”

Een maatregel die niet populair begon, maar inmiddels onmisbaar is voor de veiligheid op het ijs. “Niemand wil met een ambulance van het ijs of meemaken dat het iemand anders overkomt,” zegt Dolstra. Soms moet je een hobbeltje nemen om vooruit te komen en inmiddels is het ingeburgerd.

Minne Dolstra van Thialf wijst vanaf de Thialf tribune iets aan voor Cor Elsinga van AKSOS

Erfgoed met toekomst

Ondanks alle innovaties blijft de historie voelbaar. In het stadion hangen oude doeken uit 1900, er zijn rondleidingen en Thialf draagt nog steeds het imago waar generaties mee zijn opgegroeid: trots, eigenzinnig, maatschappelijk en vernieuwend. De naam Thialf bestaat al sinds 1855 en is een merk op zichzelf.

Intussen werkt het team aan nieuwe stappen. Gesprekken met onderwijsinstellingen zoals Firda zouden kunnen leiden tot huisvesting binnen het complex. Er loopt een proces om Thialf tijdens de door Frankrijk georganiseerde Olympische Spelen van 2030 als locatie voor het langebaanschaatsen te gebruiken. En er wordt gebouwd aan een dynamische expositie die de rijke historie zichtbaar houdt voor nieuwe generaties. Daarbij wordt ook gekeken naar andere sporten en naar hoe andere accommodaties dat aanpakken.

“We zijn niet meer en niet minder dan voorbijgangers in Thialf,” zegt Dolstra. De trots en loyaliteit zit in de mensen. Zij dragen Thialf en geven het door aan de volgende generatie.

Cor Elsinga en Minne Dolstra op de omloop van Thialf

De rol van AKSOS

AKSOS is voor Thialf geen externe controleur, maar een partner die meedenkt binnen de kaders. Het kantoor verzorgt de jaarrekeningcontrole, tussentijdse controles en ondersteunt bij vragen over processen en de administratieve organisatie.

Het is controle, zegt Dolstra, maar niet alsof de politie op de stoep staat. De deskundigheid is goed, het contact is prettig en ze helpen ons scherp te blijven.

Die samenwerking past bij de ambitie van Thialf: het onbetwiste schaatshart van de wereld zijn. Een plek waar topsporters kunnen rekenen op de snelste laaglandbaan, waar innovatie en duurzaamheid de standaard zijn en waar beleving, sfeer en zakelijke evenementen samen een unieke omgeving creëren.

Tot slot

Thialf is een plek waar geschiedenis, fans, topsport en techniek samenkomen. Waar vrijwilligers al decennialang rondlopen en waar elk jaar nieuwe internationale, nationale, persoonlijke en baanrecords worden gereden. Het team achter Thialf zorgt dat het blijft draaien. AKSOS helpt mee om dat fundament stevig te houden. En zo blijft Thialf, net als het ijs, in topvorm.